NLPZ, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne, to preparaty szeroko stosowane w łagodzeniu różnego rodzaju stanów zapalnych. Niestety, jak wszystkie leki, mogą wywołać działania niepożądane. Jak działają NLPZ? Czy są one groźne dla przewodu pokarmowego?
Spis treści
Jak działają niesteroidowe leki przeciwzapalne?
NLPZ hamują aktywność enzymów cyklooksygenaz, które biorą udział w produkcji dużej grupy związków – prostaglandyn. Część z nich to mediatory stanu zapalnego, czyli cząstki odpowiadające za jego rozwój i podtrzymywanie. Dlatego NLPZ mogą złagodzić wszystkie objawy zapalenia – ból, obrzęk, podwyższoną temperaturę i zaczerwienienie.
Jednak nie wszystkie prostaglandyny działają tak samo. Wiele z nich wywiera korzystny wpływ na pracę różnych narządów, np. nerek czy żołądka, uczestniczą też w procesach takich jak krzepnięcie krwi. Zablokowanie ich syntezy działa więc negatywnie na te partie organizmu, w których są wykorzystywane, co może wywołać określone skutki uboczne.
Działania niepożądane NLPZ
Podczas stosowania NLPZ mogą pojawić się następujące skutki uboczne:
- reakcje alergiczne,
- ból brzucha,
- biegunka lub zaparcie,
- niestrawność,
- nudności i wymioty,
- podrażnienie żołądka i dwunastnicy prowadzące do powstania nadżerek lub wrzodów,
- krwawienie z przewodu pokarmowego,
- uszkodzenie komórek wątroby,
- wzrost ciśnienia tętniczego,
- zwiększone ryzyko powstania zakrzepu,
- pogorszenie pracy nerek[1].
W jaki sposób NLPZ działają na przewód pokarmowy?
Sporo działań niepożądanych wywoływanych przez NLPZ dotyczy przewodu pokarmowego. Badania wykazują, że może ich doświadczać nawet 60-70% pacjentów przyjmujących te leki długotrwale. Wynika to z faktu, że niektóre prostaglandyny działają ochronnie na układ pokarmowy i wspomagają jego prawidłową pracę. Zahamowanie ich syntezy powoduje:
- spadek produkcji śluzu, który powleka ściany żołądka i dwunastnicy,
- zmniejszenie objętości soku żołądkowego, co prowadzi do spadku pH treści pokarmowej,
- zwiększenie toksycznego wpływu bakterii Helicobacter pylori (jeśli jest obecna) na śluzówkę żołądka,
- upośledzenie procesów gojenia wszelkich podrażnień w przewodzie pokarmowym[2].
Czy wszystkie NLPZ tak samo wpływają na układ trawienny?
Niestety wszystkie niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą wywołać skutki uboczne dotykające przewód pokarmowy, jednak w niektórych przypadkach to ryzyko jest znacznie niższe. Na przykład deksketoprofen to substancja, która w niewielkim stopniu drażni śluzówkę żołądka, więc prawdopodobieństwo wystąpienia krwawienia jest małe. Z tego względu może on być podawany przed posiłkiem, dzięki czemu szybciej się wchłonie i wcześniej rozpocznie swoje działanie.
Deksketoprofen jest dobrze rozpuszczalny w tłuszczach, dzięki czemu bez problemu przechodzi przez błony komórkowe w organizmie. W ten sposób szybko przenika do ośrodkowego układu nerwowego, przez co jego działanie może utrzymywać się do 8. godzin. Jednak stężenie deksketoprofenu we krwi maleje w dość krótkim czasie po podaniu – spada o połowę po niecałych 2. godzinach. Dlatego nie powoduje on długotrwałego zahamowania syntezy prostaglandyn chroniących śluzówkę przewodu pokarmowego[3].
Niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą, ale nie muszą wywołać działań niepożądanych. Podczas terapii tymi preparatami obserwuj swój organizm, zwłaszcza pod kątem ich negatywnego wpływu na przewód pokarmowy.
[1] Michałowska, M. (2019). Bezpieczeństwo stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych ze szczególnym uwzględnieniem leków o kategorii dostępności OTC-bez recepty. Szkolenie specjalizacyjne-farmacja apteczna. Studium Kształcenia Podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1-33.
[2] Samborski, W., Sikorska, D., Niklas, A., Filipiak, K. J., Kaczmarczyk, J., Dobrowolska, A., & Tykarski, A. (2018). NLPZ a powikłania sercowo-naczyniowe i gastroenterologiczne – algorytm wyboru. Varia Medica, 2(6): 571-578.
[3] Woroń, J. (2020). Dlaczego w bólu ostrym należy rozważyć zastosowanie deksketoprofenu? Forum Medycyny Rodzinnej, 14(2): 51-56.
